Dziś na chwilę odejdziemy od codziennego zgiełku wdrożeń i spojrzymy trochę historycznie. Czasem spotykam się z pytaniem: Skąd właściwie wzięły się te wszystkie systemy MES i dlaczego działają tak, a nie inaczej? Spójrzmy więc na rys historyczny systemów MES.
Manufacturing Enterprise Solutions Association, czyli MESA, to organizacja, która od lat 90. XX wieku systematycznie kształtuje oblicze technologii MES. To właśnie dzięki niej mamy dziś wspólny język i standardy, które ułatwiają życie nie tylko producentom oprogramowania, ale przede wszystkim użytkownikom. W tym artykule zabiorę Cię w podróż przez historię i rozwój MES, pokazując, jak MESA wpłynęła na to, co dziś nazywamy inteligentną produkcją.
Geneza MES i powstanie MESA
Początki systemów wspierających produkcję sięgają lat 60., kiedy to pojawiły się systemy MRP (Material Requirements Planning), a następnie MRP II, które pomagały planować materiały i zasoby. Jednak te rozwiązania nie zapewniały kontroli i zarządzania procesami produkcyjnymi w czasie rzeczywistym.
Termin MES został pierwszy raz użyty na początku lat 90. przez firmę AMR Research, a w 1992 roku powstała organizacja MESA, skupiająca dostawców oprogramowania, konsultantów i użytkowników systemów MES. MESA miała za zadanie zdefiniować, czym jest MES, wypracować standardy i ułatwić rozwój tej technologii.
Definicja i model funkcjonalny MES według MESA
Przed powstaniem MESA każdy dostawca miał własną definicję MES, co utrudniało rozwój i integrację tych systemów. MESA zebrała kluczowych graczy rynku i opracowała standardową definicję MES, która dziś jest powszechnie akceptowana na całym świecie.
W 1997 roku MESA opracowała model obejmujący 11 kluczowych funkcji MES, które stały się podstawą dla wszystkich systemów MES na świecie. Model ten obejmuje:
-
Zarządzanie zleceniami produkcyjnymi
-
Harmonogramowanie i kontrolę produkcji
-
Zarządzanie zasobami i personelem
-
Kontrolę jakości
-
Zbieranie i analizę danych produkcyjnych
-
Zarządzanie dokumentacją i śledzenie partii produktów
- Zarządzanie utrzymaniem ruchu
Dzięki temu modelowi producenci i dostawcy oprogramowania zyskali wspólny język i standardy, które ułatwiły rozwój interoperacyjnych i skutecznych rozwiązań MES.
MESA opracowała różne modele, które pomagają różnym działom i poziomom organizacji produkcyjnych zrozumieć i integrować procesy produkcyjne z celami biznesowymi. W 2007 roku MESA wprowadziła nowy model współpracy MES, który podkreślał integrację systemów produkcyjnych z wyższymi warstwami zarządzania przedsiębiorstwem, wspierając inicjatywy takie jak Lean Manufacturing, wprowadzanie nowych produktów czy programy Total Quality Management. Model ten wpisuje MES w szerszy kontekst strategiczny, podkreślając znaczenie łączności i wymiany danych w globalnej gospodarce.
MESA odegrała również ważną rolę w promowaniu integracji MES z systemami ERP (Enterprise Resource Planning). MES działa na poziomie zakładu produkcyjnego, a ERP na poziomie zarządzania przedsiębiorstwem. Integracja tych systemów pozwala na płynne przekazywanie informacji między planowaniem biznesowym a realizacją produkcji.
Wspólnie z innymi organizacjami, MESA wspierała rozwój standardu ISA-95, który definiuje hierarchię i interfejsy pomiędzy systemami ERP, MES i systemami sterowania produkcją. Standard ten znacząco ułatwia wdrażanie zintegrowanych systemów produkcyjnych.
Rozwój MES w kontekście Smart Manufacturing
W ostatnich latach MESA rozszerzyła swoją działalność, promując koncepcję Smart Manufacturing, czyli inteligentnej produkcji opartej na zaawansowanych technologiach takich jak IIoT (Industrial Internet of Things), analityka danych, automatyzacja i cyberbezpieczeństwo.
Nowy model Smart Manufacturing opracowany przez MESA integruje trzy kluczowe elementy:
-
Lifecycles (Cykl życia) – obejmują procesy produkcyjne, zarządzanie aktywami produkcyjnymi, łańcuch dostaw, zarządzanie personelem, zarządzanie produktem oraz proces order-to-cash.
-
Cross-Lifecycle Threads (Wątki międzycykliczne) – takie jak jakość, zgodność, energia, analityka, bezpieczeństwo, cyfrowy bliźniak i symulacje, które łączą różne cykle życia w spójną całość.
-
Enabling Technologies (Technologie wspierające) – m.in. IIoT, Big Data, sztuczna inteligencja, uczenie maszynowe, rzeczywistość rozszerzona i wirtualna, blockchain, robotyka i druk 3D.
Model ten pozwala firmom produkcyjnym elastycznie i efektywnie zarządzać procesami w zmieniającym się środowisku przemysłowym, wpisując MES w szerszy kontekst cyfrowej transformacji.
Edukacja i społeczność MESA
MESA pełni także rolę platformy edukacyjnej i wymiany wiedzy. Organizuje konferencje, webinary i publikacje, które pomagają konsultantom, dostawcom i użytkownikom systemów MES podnosić kompetencje i wdrażać najlepsze praktyki. To społeczność, która wspiera rozwój technologii MES i Smart Manufacturing na całym świecie.
Wpływ MESA na praktykę i przyszłość MES
Dzięki działalności MESA:
-
Ujednolicono definicje i funkcje MES, co przyspieszyło rozwój rynku i technologii,
-
Ułatwiono integrację MES z innymi systemami IT w przedsiębiorstwach,
-
Promowano najlepsze praktyki i edukację wśród użytkowników i dostawców,
-
Przyczyniono się do rozwoju standardów i technologii, które dziś umożliwiają wdrażanie inteligentnej, zautomatyzowanej produkcji.
MESA pozostaje aktywna w monitorowaniu trendów i wyzwań, takich jak integracja RFID, big data, cyberbezpieczeństwo oraz zrównoważona produkcja. Współpracuje także z innymi ciałami standaryzacyjnymi oraz promuje najlepsze praktyki, co wpływa na ciągłe doskonalenie technologii MES i ich zdolność do sprostania wyzwaniom współczesnej produkcj
Podsumowanie
Organizacja MESA była i jest kluczowym motorem rozwoju technologii MES. Dzięki jej inicjatywom powstały standardy i modele funkcjonalne, które ujednoliciły rynek i umożliwiły dynamiczny rozwój systemów MES. Integracja MES z ERP oraz rozwój koncepcji Smart Manufacturing to kolejne kroki, które MESA wspiera, kształtując przyszłość nowoczesnej produkcji.
