No dobra, mamy już za sobą analizę stanu obecnego (jeśli nie, to cofnij się do poprzedniego artykułu!). Teraz czas na konkretny plan działania. Jak określić cele i wymagania, żeby nie skończyć z systemem, który kosztował majątek, a i tak nikt go nie używa?
Sztuka definiowania celów
SMART, czyli nie bądź zbyt ambitny
Zamiast pisać
„chcemy poprawić efektywność produkcji”
lepiej zdefiniuj cel tak:
- Specific – Określ cel szczegółowo, np. „Zwiększenie OEE (Overall Equipment Effectiveness) na linii pakowania.”
- Measurable – Zdefiniuj, o ile chcesz poprawić wskaźnik, np. „o 15%.”
- Achievable – Sprawdź, czy jest realny, korzystając z benchmarków branżowych.
- Relevant – Upewnij się, że cel jest związany z potrzebami biznesowymi, np. „co przełoży się na redukcję kosztów operacyjnych.”
- Time-bound – Ustal termin realizacji, np. „w ciągu pierwszych 6 miesięcy od wdrożenia.”
Pro tip: Przed wdrożeniem zanotuj aktualne wartości kluczowych wskaźników. Dzięki temu będziesz w stanie zmierzyć rzeczywisty efekt systemu MES i wykazać uzyskane korzyści.
Przykładowe cele, które sprawdzają się w praktyce:
- Cele operacyjne:
- Skrócenie czasu przestojów o 20%
- Redukcja czasu przezbrojeń o 30%
- Eliminacja papierowej dokumentacji w 90%
- Cele jakościowe:
- Zmniejszenie ilości reklamacji o 25%
- Skrócenie czasu reakcji na problemy jakościowe o 50%
- Pełna identyfikowalność partii produkcyjnych
- Cele biznesowe:
- Redukcja kosztów operacyjnych o 15%
- Zwiększenie produktywności o 25%
- Skrócenie czasu realizacji zamówień o 40%
Definiowanie wymagań systemowych
Funkcjonalności krytyczne vs. „nice to have”
Określenie wymagań to jedno z najważniejszych zadań na drodze do wdrożenia MES. Pomocna będzie klasyfikacja funkcji systemu według ich priorytetu. Warto podzielić wymagania na trzy główne kategorie:
| 🔴 Must have: | 🟡 Should have: | 🟢 Could have: |
| Rejestracja postojów Zliczanie produkcji Podstawowe raporty KPI |
Harmonogramowanie produkcji Zarządzanie recepturami Zaawansowana analityka |
Integracja z systemem ERP Mobilny dostęp Predykcja awarii |
Kluczowe obszary wymagań systemowych MES
- Wymagania techniczne
- Kompatybilność sprzętowa – czy system współpracuje z urządzeniami, które już są w firmie.
- Wydajność – czy system może obsłużyć planowany zakres danych bez zakłóceń.
- Bezpieczeństwo danych – wdrożenie zabezpieczeń chroniących dane przed utratą lub kradzieżą.
- Backup i disaster recovery – możliwość przywrócenia systemu w przypadku awarii.
- Wymagania funkcjonalne
- Moduły systemu – np. zarządzanie produkcją, jakością, stanami magazynowymi.
- Przepływy procesów – sposób, w jaki procesy będą zautomatyzowane.
- Interfejsy użytkownika – powinny być intuicyjne, aby umożliwić łatwe korzystanie z systemu.
- Raporty i analizy – dostępność potrzebnych raportów i możliwość generowania analiz na podstawie zebranych danych.
- Wymagania organizacyjne
- Szkolenia – przygotowanie zespołu do pracy z nowym systemem.
- Wsparcie techniczne – szybki i niezawodny kontakt z pomocą techniczną.
- Dokumentacja – jasne instrukcje obsługi i korzystania z systemu.
- SLA (Service Level Agreement) – określenie standardów jakości i poziomu obsługi, których dostawca systemu się zobowiązuje.
Jak nie wpaść w pułapkę nadmiernych wymagań?
Definiowanie wymagań to proces, w którym łatwo o błędy, które mogą spowodować przerost kosztów i funkcji, które nie przyniosą wartości dodanej. Oto kilka najczęściej spotykanych błędów oraz sprawdzone praktyki:
❌ Chcemy wszystkich funkcji od razu
❌ Kopiujemy wymagania od konkurencji
❌ Zapominamy o ograniczeniach budżetowych
❌ Ignorujemy możliwości adaptacyjne zespołu
✅ Zacznij od minimum viable product (MVP)
✅ Planuj rozwój systemu etapami
✅ Uwzględnij feedback użytkowników
✅ Zostaw miejsce na elastyczność
Mierzenie sukcesu – KPI
Aby móc ocenić efektywność wdrożenia, konieczne jest ustalenie jasnych wskaźników sukcesu, czyli KPI (Key Performance Indicators). Oto kluczowe wskaźniki dla systemu MES:
Podstawowe wskaźniki:
- OEE (Overall Equipment Effectiveness) – efektywność wykorzystania maszyn.
- MTBF (Mean Time Between Failures) – średni czas pomiędzy awariami.
- MTTR (Mean Time To Repair) – średni czas naprawy.
- FPY (First Pass Yield) – wskaźnik jakości pokazujący odsetek produkcji bez wad.
Wskaźniki zaawansowane:
- Rotacja zapasów – optymalizacja zapasów w magazynach.
- ROI z wdrożenia – zwrot z inwestycji, który pokazuje opłacalność systemu.
- Koszt jednostkowy produkcji – koszt wyprodukowania jednej jednostki.
- Terminowość dostaw – poziom realizacji zamówień na czas.
Podsumowanie
Określenie celów i wymagań przed wdrożeniem MES to kluczowy etap, który będzie mieć wpływ na powodzenie całego projektu. Warto pamiętać, że:
- Cele muszą być konkretne i mierzalne – pomogą w jasnym rozliczeniu efektów wdrożenia.
- Wymagania powinny ewoluować – organizacja zmienia się, a system powinien umożliwiać adaptację do nowych potrzeb.
- KPI muszą być zrozumiałe – kluczowe wskaźniki powinny być jasne dla całego zespołu.
Rozpocznij wdrożenie z realistycznymi założeniami, a system rozwijaj zgodnie z faktycznymi potrzebami. A jeśli coś nie działa tak, jak zakładałeś – nie bój się wprowadzać korekt. Praktyczne podejście do realizacji projektu zwiększy szanse na uzyskanie pełnych korzyści z MES i uniknięcie niepotrzebnych komplikacji.
